ΕΜΕ ΝΙΟΥΝΤΕ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ

Τσακώνικα με τον Πάνο

……….. ΕΜΕ ΝΙΟΥΝΤΕ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ ………. 

Τήτηντα τσαι Πέφτα 23–24 του Δετσέμπρη 2020: Α Τσακωνοπαρέα 

Έθιμα # 1 : Ταρ Ελένη Μάνου. 

Από του Χσιστού ως τ’ Αι Γιάννη, είνι τα δωδεκάημερα τσαί είνι παζισασκουμένοι οι σhκαλιτσοί, πφη τθουρ αποιτσοίε τα Προποντίδα σ’ήγκιαει αούντε καλιτσαρδούς. Οι σhκαλιτσοί είνι μπαήντε τθαν ιγή τσαί είνι ποίντε ζηνίλε τθου τσέλε, τθα μαγεζεία, τθα κατούγια,  είνι κακιουζιούντε τα άλυτα, είνι σκορκίχουντε τα άχουρα τσαί ότσι άλλιου είνι σκαρθισκουμένοι για να ποίωι το ανάθεμα. Έντεοι του δώδεκα αμέρε οι ψιούχε από του σκωρετοί είνι μπαήντε από τον Κάτου Κόσμο τσαί είνι γιουζίζουντε ένα γιούρε ως ταν παραμονά τω Φωτώ. Έντεοι τουρ αμέρε όμε ανεμούκχουντε τα σποϊα τάτσου από ταν τσέα, για να μη φύτσει τσαί το δίε τα τσελή μαζί σι. Ξον απόγκεινι οι σhκαλιτσοί είνι φύντε μακζία άμα νυζϊζωι τα σποϊα,  ώσπφη να φύτσωι για τα κά ταν πρωτάγιαση, όταν ο παπά ένι γιουζίζου τσαί ένι αγιάζου του τσέλε. Του Χσιστού ένι από τουρ ατσύτεροι γιορτέ τα χρονία, άμα ήγκιαει έχουντε τσινούρτσι βραχάνι ν’ήγκιαει φυάτουντε να νι φορένι τθον Άγιε, όπφουρ ένι αούντα τσαί το τραγούιδι, φορέτε γκιούματα χρυσά τθον Άγιε όλοι να ζάμε, να ποίομε προστσύνημα τα χάζη τα Δεσποίνη. Μεζιτσοί είνι μαντέγγουντε τα χρονία, άμα α γιορτά τσιτάτσει Τσhίτα, οι σάκχου τθαν άωνα θα τρίζωι από το πρεσσού βάρι ταρ εσοδεία, άμα τσιτάτσει Πέφτα, θα τσιτάτσει το σάβανε τθαν ιγή, α χρονία ο θα ζάει κα. Τσαί για σ’ετίου θίλε μι πφη μ’ερωτητσερε από κιά ένι μπαήνα α λέξη σhκαλικό, από το σκαούκχου νότιε ιδίουμα, σκαλούκχου, βόρειε ιδίουμα, ήτοι σκαλώνω. Οι παραπαπούδε νάμου εφαγγίσταει ένταει τα τελώνια να σκαρφαούκχωι το δέντζι ταρ ιγή για να μπαήωι τάνου τσαί σ’επέκαει σhκαλιτσοί. Τσαί άμα γκανένα έκι μπαήνου σαν το λύγκα τάνου σε δέντζι, σε στσεπή, σε ρουμάνι,  ήγκιαει θαμάζουντε νι τσαί ήγκιαει αούντε, βρέ το θεζίε σα σhκαλικό εμπαήτσε!!!

Καλέ ξημέρουμα θιλενάδε τσαί θίλοι μι, απαντοχή τσαί μη βαρυγκονίζετε, περάιμα ένι θα περάει…

ΕΜΕ ΝΙΟΥΝΤΕ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ 

Από τα Χριστούγεννα ως τ’ Αι Γιάννη, είναι τα δωδεκάημερα και παρουσιάζονται οι καλικάντζαροι, που στις αποικίες της Προποντίδας τους έλεγαν καλιτσαρδούς. Οι καλικάντζαροι βγαίνουν στη γη και κάνουν ζημιές  στα σπίτια, στις κουζίνες, στα κατώγια, κατουράνε τα αλεύρια, σκορπάνε τα άχυρα και ότι άλλο σκαρφίζονται για να κάνουν το ανάθεμα. Αυτές τις δώδεκα ημέρες οι ψυχές των πεθαμένων ανεβαίνουν από τον Κάτω Κόσμο και γυρίζουν ένα γύρω ως την παραμονή των Φωτών. Αυτές τις ημέρες δεν πετάμε τη στάχτη έξω από το σπίτι, για να μη φύγει και ο πλούτος του σπιτιού μαζί της.  Εκτός από αυτό οι καλικάντζαροι φεύγουν μακριά άμα μυρίζουν τη στάχτη,  ώσπου να φύγουν την πρωτάγιαση, όταν ο παπάς γυρίζει και αγιάζει τα σπίτια. Τα Χριστούγεννα είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της χρονιάς, αν είχαν καινούριο φουστάνι το φύλαγαν να το φορέσουν στην εκκλησία, όπως λέει και το τραγούδι, φορέστε ενδύματα χρυσά στην εκκλησία όλοι να πάμε, να προσκυνήσουμε τη χάρη της Παναγίας. Μερικοί μαντεύουν την χρονιά, αν η γιορτή πέσει Τρίτη, τα σακιά στο αλώνι θα τρίζουν από το πολύ βάρος της σοδειάς, αν πέσει Πέμπτη, θα πέσει το σάβανο στη γη, η χρόνια δεν θα πάει καλά. Και για εσένα φίλε μου που μ’ερώτησες από που βγαίνει η λέξη σκαλικό, από το σκαούκχου νότιο ιδίωμα, σκαλούκχου, βόρειο ιδίωμα,  ήτοι σκαλώνω. Οι παραπαπούδες μας φαντάστηκαν αυτά τα μικρά δαιμόνια να σκαρφαλώνουν το δέντρο της γης για να βγουν επάνω και τα είπαν σκαλικούς. Και αν κανένας ήταν ευκίνητος  και ανέβαινε σαν αίλουρος πάνω σε δέντρο σε σκεπή σε πλαγιά,  τον θαύμαζαν και έλεγαν,  βρέ το θηρίο σα σκαλικός ανέβηκε!!!

Καλό ξημέρωμα φιλενάδες και φίλοι μου, υπομονή και μη βαρυγκομάτε, επιδημία είναι θα περάσει…

ΕΜΕ ΝΙΟΥΝΤΕ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *