……………ΕΜΕ ΝΙΟΥΝΤΕ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ……………

Σάμπα τσαι Τσιουρακά 26–27 του Δετσέμπρη 2020 Α Τσακωνοπαρέα. 

Έθιμα #2: ταρ Ελένη Μάνου .. 

 

Ταν  παραμονά του Χσιστού οι γουναίτσε ήγκιαει φκιάντε τουρ άντου του Χσιστού, ποίντε στσέδια τάνου με το κιρούνι νη το χτένι. Άλλοι ήγκιαει σφαραγιζουντε τουρ άντου με ταν ξούλινε σφαραγίδα πφη ήγκιαει σφαραγίζουντε τα πρόσφορα, νη ήγκιαει φκιάντε ένα σταυρέ με ζυμάζι τσαί ήγκιαει βάντε πέντε καζούλια, ένα τθα μισά τσαί τέσσερα τθουρ άκρε. Όλοι οι φούρνοι ήγκιαει καπινίζουντε, οι γουναίτσε ήγκιαει στανταρούκχουντε τθου πούε σου αφού ίγκιαει τ θέντε όα νιουτθα , άκρατθοι οι βούλοι. Απονούρα ήγκιαει βάντε ένα κούτσουρε τθαν ικχάρα να αργοδαίσει όα νιούτθα για να μη καρδιάξει ο νιογέννητε Χσιστέ τσαί α οχώνα α Δέσποινα. Οι κχαμπάνε του Αγίου για τα λειτουργία παλαιούτερα ήγκιαει ντίντε μεσάνιουτθα όπφου τσαί α λειτουργία ταρ Αμπρία. Ταν παραμονά τα καμπζία, αφούτσια, τσαδέφοι τσαί θίλοι, ήγκιαει έγγουντε τθου τσέλε να ψάλωι τα Χσιστούγεννα.

«Χριστούγεννα πρωτούγεννα πρώτε γιορτά του χρόνου

 Μπαήτε οράτε μάθετε πφι ο Χριστέ ενάτθε»

Τθα Γαστένιτσα τα κάλαντα ήγκιαει ψάλλουντα απονούρα, από τα καμπζία πφη ήγκιαει γιουζίζουντε ένα γιούρε με τα αναφτά φαναζούλια σου. Ένα από τα συντροϊθία έκι ίκχου ένα κοϊθινάτσι όκια οι νοικοτσυράδε ήγκιαει βάντε τα ασημούματα τσαί τα θιλέματα, χάλκινοι δεκάρε, νύγδαα, καζούλια, ασκαούνια, μουστόπατθα, παστοτσύδωνε, πφη σ’ήγκιαει μεζάχουντε συνατοί σου. Τθου τσέλε ήγκιαει κασημένοι τθα φωτογωνία φταίντε τσαί τσούντε, γάστενα τσυδώνια, χωστροκόλιουρα, τσαί αούντε ιστορίε. 

Την παραμονή των Χριστουγέννων οι γυναίκες έφτιαχναν τα χριστόψωμα, κάνοντας σχέδια πάνω με το πιρούνι ή το χτένι. Άλλες σφράγιζαν  τα ψωμιά με  την ξύλινη σφραγίδα που σφράγιζαν τα πρόσφορα, η έφτιαχναν ένα σταυρό με ζυμάρι και έβαζαν τσαί πέντε καρυδάκια, ένα στη μέση και τέσσερα στις άκρες. Όλοι οι φούρνοι κάπνιζαν, οι γυναίκες  στάνταρ ναι στα πόδια τους από νωρίς, πριν κράξουν οι πετεινοί. Αποβραδίς έβαζαν ένα κούτσουρο στη φωτιά να σιγοκαίει να όλη νύχτα για να μην κρυώσει ο νεογέννητος Χριστός και η λεχώνα η Παναγία. Οι καμπάνες της εκκλησίας για τη λειτουργία παλαιώτερα χτυπούσαν  μεσάνυχτα  όπως και  η λειτουργία ροής Λαμπρής. Την  παραμονή τα παιδιά, αδέρφια, ξαδ’ερφια, φίλοι, πήγαιναν στα σπίτια να ψάλλουν τα κάλαντα.

«Χριστούγεννα πρωτούγεννα Πρώτη γιορτή του χρόνου 

Για βγήτε δέτε μάθετε που ο Χριστός γεννάται»

Στην  Καστάνιτσα τα κάλαντα ψάλλονταν αποβραδίς, από τα παιδιά που γύριζαν ένα γύρω με τα αναμμένα φαναράκια τους. Ένας από την παρέα κρατούσε ένα καλαθάκι όπου οι νοικοκυρές  έβαζαν τα ασημώματα και τα φιλέματα, χάλκινες δεκάρες,αμύγδαλα, καρυδάκια, αποκηραμένα σύκα,μουσταλευριά, που τα μοιραζόταν μεταξύ τους. Στα σπίτια κάθονταν στη φωτογωνια, στο τζάκι, έψηναν και έτρωγαν κάστανα, κυδώνια και πίτες στη στάχτη, και έλεγαν ιστορίες.